Başlangıçta anneden ve yakın aile çevresinden, daha sonra da ilişkili bulunan çevrelerden öğrenilen, insanın bilinçaltına inen ve bireyin bir toplumla en güçlü bağlarını oluşturan anadilin (Ünlü, 1999) edinimi için dilin çevrede kullanılması ve öğrenecek kişinin de algı merkezlerine ulaşması gerekmektedir.
Dil girdileri sınırlandığı zaman çocukta hiçbir sorun olmamasına karşın, dil gelişimi ileri düzeyde sınırlanır (Can, 2009).
Kelime Haznesi:
- İşitme kayıplı çocuklarda kelime haznesinin gelişimi normal çocuklara göre daha yavaştır.
- Kelime hazneleri aynı yaştaki normal işiten çocuklara göre daha sınırlıdır.
- Somut kelimeleri soyut kelimelere göre daha kolay öğrenirler.
- Yer ve zaman bildiren ekler ve bağlaçları öğrenme ve kullanmada sıkıntı yaşayabilirler.
- Birden çok anlamı olan kelimeleri anlamakta zorluk çekerler (ASHA, 2014; Şahlı, 2014).
Cümle Yapısı:
- İşitme kayıplı çocuklar normal çocuklara göre daha kısa ve basit cümleleri anlar ve üretirler.
- Karmaşık cümleleri anlama ve yazma problemleri görülebilir.
- Kelime ve cümle sonlarını duyamadıkları için kişi, zaman ve çoğul eklerini kaçırabilirler (ASHA, 2014; Şahlı, 2014).
Konuşma:
- İşitme kayıplı çocuklar genellikle (işitme kaybının derecesi ve konfigürasyonuna bağlı olarak) /s/, /ş/, /f/ ve /t/ gibi yüksek frekans seslerini duyamayabilirler. Bu nedenle konuşma içerisinde bu sesleri üretemezler. Bu durum konuşma anlaşılırlığının bozulmasına neden olur.
- Konuşurken kendi seslerini kontrol etme becerileri yetersiz olduğundan ses şiddeti, sesin perdesi (pitch) ve konuşma ritmi ile ilgili sıkıntılar yaşayabilirler (ASHA, 2014; Şahlı, 2014).
Çocuklarda İşitme Kaybının Etkisinde Belirleyici Olan Temel Faktörler:
- İşitme Kaybının Ortaya Çıkış Zamanı
- İşitme Kaybının Başlangıç Yaşı/Meydana Geldiği Dönem
- İşitme Kaybının Derecesi
- İşitme Kaybının Tipi
- İşitme Kaybının Konfigürasyonu
- İşitme Kaybının Etiyolojisi
- Aile Özellikleri
- Eğitsel Müdahalelerin Zamanlaması ve Uygunluğu
İşitme Kaybının Ortaya Çıkış Zamanı
Prenatal
- Bu dönem annenin hamileliği sırasında geçirilen işitme kaybı risk faktörlerini kapsar.
Perinatal
- Bu dönem doğum sırasında meydana gelen işitme kaybı risk faktörlerini kapsar.
Postnatal
- Bu dönem doğumdan sonra çocuğa ilişkin işitme kaybı risk faktörlerini kapsar.
İşitme Kaybının Başlangıç Yaşı/Meydana Geldiği Dönem
Prelingual
- Dilin (anadilinin) belirgin özelliklerini öğrenmeden önce meydana gelen işitme kayıpları prelingual (dil öncesi) olarak değerlendirilmektedir. Bu gruba doğuştan 2 yaşa kadar olan işitme kayıpları girer (Can, 2009).
- Bu tip işitme kaybına sahip hastalar, dili en az kazanabilen hastalardır (Sennaroğlu, 2006).
Perilingual
- Dilin özelliklerini öğrenirken meydana gelen kayıplar perilingual (dil dönemi) olarak değerlendirilir. Bu yaş grubu 2-6 yaş arası olarak kabul edilebilir (Can, 2009).
- Cihaz kullanımı ve gerekli eğitimle bu tip işitme kaybına sahip hastalarda dilsel anlamda iyi sonuçlar elde edilebilir (Sennaroğlu, 2006).
Postlingual:
- 6 yaşından sonra çocuk ve yetişkinlerde meydana gelen işitme kayıpları dil sonrası olarak değerlendirilir (Can, 2009).
- Burada konuşulan dilin özellikleri öğrenildikten sonra kayıp oluştuğu için cihaz kullanımı ve gerekli eğitim ile en iyi sonuçlar bu gruptan alınmaktadır (Sennaroğlu, 2006).